Yvonne Struys - Ets, Naakt

Op de meest uiteenlopende plekken, in onverwachte situaties en in soms barre omstandigheden maakt Yvonne Struys haar zoektochten. Zij kiest haar reisdoelen bewust, maar of zij nu naar het hoge Noorden trekt of een reis onderneemt in de geest, zij laat zich steeds weer verrassen door haar ontdekkingen. Graag volgt ze de oude paden uit de geschiedenis en luistert naar de mythen en volksverhalen.
Ze verzamelt liederen van het land en laat zich inspireren door de muziek. Haar voorliefde gaat uit naar oude en doorleefde materialen met een geschiedenis van zichzelf. Zij verwerkt die en voegt er taal aan toe: een strofe uit een gedicht, uit een heldenepos of een lied. Door ze ineen te vlechten schept ze een nieuw verhaal, ongeschreven en ongekend. De beschouwer alleen kan het vermoeden. Het is een verhaal over goden, helden en heiligen die strijden om het bestaan, over de beproevingen en de innerlijke conflicten van de mens.
Maar niet alleen daarover, het gaat ook, en misschien nog meer om het streven, het zoeken en het verlangen naar rust en inkeer. In de titel van haar installatie ' De weg is zo swoar, en zo wied en zo veer' herkent een Groninger een strofe uit een Driekoningenlied, maar in het werk herinnert niets aan de drie wijzen uit het oosten. Hier zijn oude paardentuigen, zadels en turfbroden samengebracht tot een verstild kunstwerk dat herinnert aan de geschiedenis van de turfstekers en de zwoegende paarden die de turfschuiten voorttrokken. De geschiedenis is door dit werk uit de tijd getild en herschapen in een verstilde terugblik op de beproevingen.
De ruigheid en de verlatenheid van de Orkney's en de Hebriden spreken tot de verbeelding van Yvonne Struys. Haar werk 'Soft piled centuries'- een citaat uit een gedicht van de dichter Seamus Heaney- is een ode aan de lange wordingsgeschiedenis van het turfland. Keltische gedichten en legenden die dreigen te verdwijnen in de oceaan van de tijd, heeft zij opnieuw tot leven gebracht; citaten duiken als wrakstukken in haar werk op.
Zo verwijst ' Wrecks in blue water' naar een Gaelic gedicht. Het is een schildering op handgeschept papier, met een reliëf dat aan de met dierenhuiden overtrokken houten spanten van oude schepen herinnert. In de diepte liggen zij in het intense blauwe water, enkele verstilde tekstregels van het gedicht stromen langs. Over de stilte gaan de titels van haar werk, direct of indirect: ' De plek van de stilte' en 'Geluid is gestokt in de tijd'.
Typerend is haar werk 'Inkeer', een installatie vervaardigd van oude zware zeilen, werkelijk groots van afmeting. De kunstenaar heeft ze bedrukt met teksten van Celan, met delen van psalmen en gezangen en met afbeeldingen van voeten, al zoekend, dwalend en zich afzettend. De oude, ambachtelijk vervaardigde zeilen hebben een lange staat van dienst achter zich, nu zijn ze getransformeerd tot hemelwijzers waarop religieuze teksten en blote voeten zoeken naar een spirituele, hemelse verbinding. De voeten van de goddelijke Atè, de onheilsgodin, de krachtige, de razendsnelle, dochter van Zeus, zijn te vinden op een driedelig doek, getiteld 'Atè'. Ze lijken te dansen, op welke muziek? Ze zijn ontroerend en raadselachtig. De bronzen voeten van het werk 'Hink-stap-sprong' lijken de gewone zwaartekracht te ontstijgen. Het werk van Struys is een confrontatie met een geheimzinnig gebied dat op de drempel ligt naar een wereld waarin zich een strijd afspeelt, waar goden naar de aarde lijken te dalen en de aardse krachten naar de hemel reiken. Wat zij vastlegt met haar werken zijn aangrijpende getuigenissen van de momenten waarop de strijd even gestaakt wordt en alles de adem inhoudt, waarin alles anders wordt. Ze zijn tijdloos in hun eigen ruimte en maken de indruk van visionaire drempelmarkeringen naar de eeuwigheid.
tekst: Jana Loose