Willem van den Berg - Volendamse vissers

Jaartal: 1949
Techiek: Litho, gesigneerd in de plaat.
Staat: Redelijk, het werk heeft een kleine beschadiging linksboven, zie foto’s.
Oplage: onbekend
Afmeting: 31 x 31,5 cm.
Lijst: 43,5 x 44,5 cm. Betreft aluminium lijst in bijpassende kleur ingelijst in een dubbel passe partout. Is zit een kleine barst in het glas rechtsboven in de hoek.

Bijzonderheid: Dit betreft een uitgave van de Vereniging tot bevordering van beeldende kunsten. Deze vereniging (Arte et Amicitia) is opgericht in 1846 en heeft gedurende de hele negentiende eeuw bestaan tot op heden.  Arte et Amicitia bestond uit een besloten groep van kunstkenners, kunstverzamelaars en schilders. Hun doel was de bevordering van de schone kunsten (en de vriendschap). Zie foto achterzijde van het passe partout met tekst.

Arti et Amicitiae sloot zich in 1941 aan bij de Nederlandsche Kultuurkamer. Op last van de bezetter werden vijftien Joodse leden geroyeerd; Marianne Franken, Maria Boas-Zélander, Charlotte Boom-Pothuis, Moos Cohen, Max van Dam, Salomon Garf, Hendrika van Gelder, Felix Hess, Jaap Kaas, Baruch Lopes de Leao Laguna, Martin Monnickendam, Marinus van Raalte, Mommie Schwarz, David Schulman en Jo Spier. Alleen Kaas, Schulman en Spier overleefden de oorlog; Boom en Monnickendam overleden in Amsterdam, de anderen kwamen om in de concentratiekampen. In september 2022 organiseerde Arti et Amicitiae een tentoonstelling over haar oorlogsverleden: U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2. Tijdens de opening van de tentoonstelling sprak de voorzitter van Arti, Jeroen Werner, namens de vereniging excuses uit voor het buitensluiten van de Joodse leden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Willem Hendrik van den Berg

Van den Berg kreeg zijn eerste tekenlessen van zijn vader, Andries van den Berg (1852-1944). Daarna studeerde hij aan de Haagse academie en behaalde in 1904 zijn MO-akte. Een belangrijk moment in zijn leven was de ontmoeting in 1912 met Willem van Konijnenburg, die een grote invloed op hem zou gaan uitoefenen. Van Konijnenburg was een charismatische persoonlijkheid met uitgesproken opvattingen over kunst, welke Van den Berg sterk aanspraken.

Mede omdat hij af en toe meewerkte aan opdrachten van Van Konijnenburg, evolueerde Van den Bergs manier van schilderen langzamerhand van een losse Haagse School-achtig werkwijze naar een meer uitgewerkte, gestileerde manier van vormgeven, die in zijn figuurstukken soms enigszins naar het karikaturale neigt.

In 1938 werd Van den Berg benoemd tot hoogleraar aan de Rijksakademie te Amsterdam, van welk instituut hij in 1940 tevens directeur werd. Hij wist de academie zonder al te veel kleerscheuren door de Tweede Wereldoorlog heen te loodsen. In 1953 ging hij met pensioen.
Van den Berg was een veelzijdig kunstenaar, die behalve figuurstukken – veelal scènes uit het boeren- en vissersleven, maar ook af en toe Bijbelse taferelen – en vele portretten, ook diertaferelen, landschappen, stads- en dorpsgezichten en stillevens heeft geschilderd. Verder heeft hij geregeld grafiek in diverse technieken vervaardigd en enkele boeken geïllustreerd.

Hij was daarnaast een onvermoeibaar tekenaar die altijd een schetsboekje paraat had en continu bezig was motieven uit zijn directe omgeving vast te leggen. Zo heeft hij een enorme hoeveelheid schetsjes gemaakt van alle mogelijke onderwerpen, waaronder een groot aantal informele portretjes van collega’s en scènes uit het kunstenaarsleven. Veel daarvan heeft hij getekend tijdens bijeenkomsten in Arti et Amicitiae en Pulchri Studio, waarvan hij vanaf 1910, respectievelijk vanaf 1921 lid was.

Willem van den Berg overleed in 1970, op 84-jarige leeftijd.